اطاعت و فرمانبری چارچوبی دارد که اگر رعایت گردد انسان از برکات خوبی بهره مند می گردد. امام علی(ع) در زمینه اطاعت و فرمانبری به قانونی اشاره می نماید: « أطِعْ مَن فَوقَكَ يُطِعْكَ مَن دُونَكَ» ؛ از مافوق خود اطاعت كن، تا زيردستت از تو اطاعت كند.1

اگر به فرموده آن امام بزرگوار در جهت سالم ماندن از عاقل اطاعت کنی از برکات عقل او بهره مند می شویم از این رو فرمودند:« أطِعِ العاقِلَ تَغنَمْ، اِعْصِ الجاهِلَ تَسلَمْ »؛ از خردمند اطاعت كن تا سود برى،و به حرف نابخرد گوش مده تا سالم مانى.2

و در راه اطاعت باید « أطِعِ العِلمَ واعْصِ الجَهلَ تُفلِحْ »؛ از علم فرمان بر و جهل را نافرمانى كن تا رستگار شوى.3

و امام هادى (ع) در این زمینه می فرمایند: «مَن جَمَعَ لَكَ وُدَّهُ ورَأيَهُ فَاجمَعْ لَهُ طاعَتَكَ» ؛ هر كه تمام دوستى و انديشه اش را در اختيار تو گذاشت ، تو نيز تمام اطاعتت را در اختيار او گذار .4

که رعایت آن باعث افزایش کارایی دستورات رئیس و مرئوس می گردد و برکات زیادی دارد و امام علی(ع) فرمودند: « لا دِينَ لمَن دانَ بطاعَةِ المَخلوقِ ومَعصيَةِ الخالِقِ» ؛ كسى كه به فرمانبرى از مخلوق و نافرمانى از خالق گردن نهد ، دين ندارد .5

1.غرر الحكم، ح2475

2.غرر الحكم ، ح2263 ـ 2264

3.غرر الحكم ،ح 2309 

4.بحار الأنوار ،ج 78، ص 365 ، ح 4 

5.عيون أخبار الرِّضا ،ج 2 ، ص 43، ح 149 

امام علی (ع) : «الإعجابُ يَمنَعُ الازدِيادَ» ؛ خودپسندى و غرور، مانع پيشرفت و كمال است.

(نهج البلاغه، حكمت 167)

مکافات عمل

امام صادق (ع) فرمودند: بِرُّوا آباءَكُمْ يَبِرَّكُمْ اَبْناؤُكُمْ.

به پدر و مادر خود نيكى كنيد، تا فرزندانتان به شما نيكى كنند.

(محمد بن یعقوب کلینی، كافى ، ج 5، ص 554)

روزی شخصی بر امام سجّاد علیه السّلام وارد شد و عرضه داشت: ای فرزند رسول خدا! اکنون در چه حالتی هستید؟
حضرت در پاسخ چنین اظهار نمود: هم اکنون در حالتی می‏ باشم که هشت چیز به دنبال من می‏ باشند و مرا می‏ طلبند:
1 : خداوند متعال، که از من اطاعت و اجرای دستورات و انجام واجبات و وظایف را می‏ طلبد.
2 : پیغمبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله ، که انجام مستحبّات و کارهای پسندیده را از من می‏ طلبد.
3 : عائله و خانواده‏ ام، که از من نفقه و مایحتاج زندگی خود را درخواست دارند.

4 : هوای نفس، که آرزوی رسیدن به خواسته‏ های خود را دارد.
5 : شیطان، که می‏ خواهد مرا مطیع و فرمان‏بر خویش قرار دهد.
6 : دو ملک مأمور الهی، که در همه جا و همه حالات همراه من هستند و از من صداقت و درستکاری می‏ خواهند.
7 : ملک الموت و عزرائیل، که هر لحظه ممکن است روح و جان مرا بگیرد.
8 : و در نهایت قبر است، که در انتظار دریافت و تحویل بدن و جسم من به درون خود می ‏باشد.
سپس امام زین العابدین علیه السّلام افزودند: اکنون حال کسی که در چنین حالات و در مقابل چنین طلبکارانی قرار گرفته است، چگونه می‏ تواند باشد؟!

سید محسن امین، أعیان الشّیعة: جلد 1، صفحه 645