انتخاب همسفران شایسته و هم شأن، یکی دیگر از آداب سفر است. کسانی که از نظر سلوک و خصوصیات رفتاری و سطح زندگی با یکدیگر همگون هستند، مناسب است آن ها که با هم سنخیت بیشتری دارند با هم باشند.
امام باقر علیه السلام فرمود: إِذَا صَحِبْتَ فَاصْحَبْ نَحْوَکَ، وَ لا تَصْحَبْ مَنْ یَکْفِیکَ فَإِنَّ ذَلِکَ مَذَلَّةٌ لِلْمُؤْمِنِ. (وسائل الشیعه، ج 11، ص 412/ 15135)
هنگامی که با کسی همراه و همسفر شدی، پس با مثل خودت همراه شو و با آن کس که زندگی تو را اداره می کند همسفر مشو، که این کار موجب ذلت مؤمن است.
همچنین برای این که مسافر در جمع همراهان تحقیر نشود نباید، با کسانی که برای او قدر و منزلتی قائل نیستند همسفر شود.
علی علیه السلام در این زمینه فرمود:
لا تَصْحَبَنَّ فِی سَفَرِکَ مَنْ لا یَرَی لَکَ مِنَ الْفَضْلِ عَلَیْهِ کَمَا تَرَی لَهُ عَلَیْکَ. (کافی، ج 4، ص 286)
با کسی که در تو فضیلتی نسبت به خود احساس نمی کند و تو نیز در او فضیلتی نسبت به خود نمی بینی در سفر همراه مشو.
امام صادق علیه السلام نیز فرمود: إصْحَبْ مَنْ تَتَزَیَّنُ بِهِ وَ لا تَصْحَبْ مَنْ یَتَزَیَّنُ بِکَ. (وسائل الشیعه، ج 11، ص 412، ح 15133)
با کسی همسفر شو که موجب افتخار و زینت تو باشد و با آن کس که تو باعث افتخار او باشی همراهی مکن.
فردی به نام شهاب بن عبدربّه گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: شما از حال من آگاهید و دست و دل بازی و بذل و بخششم را نسبت به برادران دینی ام می دانید، آیا
می توانم با بعضی از آن ها در راه مکه همراه شوم و به آنان بذل و بخشش کنم؟
حضرت فرمود: ای شهاب، چنین مکن. اگر تو آن چه داری بر آنان ببخشایی و آنان نیز در هزینه کردن زیاده روی کنند، به آنان ستم کرده ای، و اگر تو ببخشایی و آنان از خرج کردن خودداری کنند، آن ها را ذلیل کرده ای، پس با امثال خود همسفر شو. (وسائل الشیعه، ج 11، ص 413، ح 15137)
حسین بن ابی العلا نیز گوید: همراه با بیست و چند نفر مرد به طرف مکه حرکت کردیم، در میان راه، در هر منزلی گوسفندی برای آنان قربانی می کردم، پس زمانی که به محضر امام صادق علیه السلام شرفیاب شدم، آن حضرت خطاب به من فرمود: ای حسین، مؤمنان را خوار و ذلیل می کنی؟
گفتم: از چنین کاری به خداوند پناه می برم!
حضرت فرمود: به من خبر رسیده است که در هر منزلی برای آنان گوسفندی کشته ای!
گفتم: قصدی جز خدا نداشتم .
حضرت فرمود: آیا ندانستی که در میان همراهان تو کسانی هستند که دوست دارند مانند تو عمل کنند، لیکن به دلیل نداشتن توانایی مالی، نمی توانند و
درنتیجه احساس کوچکی و حقارت می کنند؟
گفتم: از خداوند طلب مغفرت می کنم و از این پس چنین نخواهم کرد. (وسائل الشیعه، ج 11، ص 415، ح 15142)
رعایت این نکته اخلاقی باعث می شود که همسفران، از چشم وهم چشمی و ایجاد تنش های روحی و اخلاقی پرهیز نموده، در محیطی سالم و آرام به سر ببرند.

پی نوشت :
آداب سفر حج، قاضی عسکر، سیدعلی، ص46-50.