مدیریت خانه نشینی
عمده فعاليت های حضرت علی در مدت 25 سال سكوت و خانه نشينی در امور زير خلاصه مى شد:
1. عبادت خدا آن هم به صورتى كه در شأن شخصيتى مانند حضرت على ع بود؛ تا آنجا كه امام سجاد عبادت و تهجد شگفت انگيز خود را در برابر عبادتهاى جد بزرگوار خود ناچيز مى دانست.
2. تفسير قرآن و حل مشكلات آيات و تربيت شاگردانى مانند ابن عباس، كه بزرگترين مفسر اسلام پس از امام ع به شمار مى رفت.
3. پاسخ به پرسش هاى دانشمندان ملل و نحل ديگر، بالاخص يهوديان و مسيحيان كه پس از درگذشت پيامبر ص براى تحقيق درباره ى اسلام رهسپار مدينه مى شدند و سؤالاتى مطرح مى كردند كه پاسخگويى جز حضرت على ع ، كه تسلط او بر تورات و انجيل از خلال سخنانش روشن بود، پيدا نمى كردند. اگر اين خلا به وسيله ى امام ع پر نمى شد جامعه ى اسلامى دچار سرشكستگى شديدى مى شد. و هنگامى كه امام به كليه ى سؤالات پاسخهاى روشن و قاطع مى داد انبساط و شكفتگى عظيمى در چهره ى خلفايى كه بر جاى پيامبر ص نشسته بودند پديد مى آمد.
بيان حكم بسيارى از رويدادهاى نوظهور كه در اسلام سابقه نداشت و در مورد آنها نصى در قرآن مجيد و حديثى از پيامبر گرامى ص در دست نبود. اين يكى از امور حساس زندگى امام ع است و اگر در ميان صحابه شخصيتى مانند حضرت على ع نبود، كه به تصديق پيامبر گرامى ص داناترين امت و آشناترين آنها به موازين قضا و داورى به شمار مى رفت، بسيارى از مسائل در صدر اسلام به صورت عقده ى لاينحل و گره كور باقى مى ماند.
همين حوادث نوظهور ايجاب مى كرد كه پس از رحلت پيامبر گرامى ص امام آگاه و معصومى به سان پيامبر درميان مردم باشد كه بر تمام اصول و فروع اسلام تسلط كافى داشته، علم وسيع و گسترده ى او امت را از گرايشهاى نامطلوب و عمل به قياس و گمان باز دارد و اين موهبت بزرگ، به تصديق تمام ياران رسول خدا ص ، جز در حضرت على ع در كسى نبود.
قسمتى از داوريهاى امام ع و استفاده هاى ابتكارى و جالب وى از آيات در كتابهاى حديث و تاريخ منعكس است. [ محقق عاليقدر آقاى شيخ محمد تقى شوشترى كتابى تحت اين عنوان نوشته كه به فارسى نيز ترجمه شده است. ]
هنگامى كه دستگاه خلافت در مسائل سياسى و پاره اى از مشكلات با بن بست روبرو مى شد، امام ع يگانه مشاور مورد اعتماد بود كه با واقع بينى خاصى مشكلات را از سر راه آنان بر مى داشت و مسير كار را معين مى كرد.برخى از اين مشاوره ها در نهج البلاغه و در كتابهاى تاريخ نقل شده است.
6. تربيت و پرورش گروهى كه ضمير پاك و روح آماده اى براى سير و سلوك داشتند، تا در پرتو رهبرى و تصرف معنوى امام ع بتوانند قله هاى كمالات معنوى را فتح كنند و آنچه را كه با ديده ى ظاهر نمى توان ديد با ديده ى دل و چشم باطنى ببينند.
7. كار و كوشش براى تأمين زندگى بسيارى از بينوايان و درماندگان؛ تا آنجا كه امام ع با دست خود باغ احداث مى كرد و قنات استخراج مى نمود و سپس آنها را در راه خدا وقف مى كرد.
اينها اصول كارها و فعاليتهاى چشمگير امام ع در اين ربع قرن بود.
منبع: فروغ ولايت آيت الله العظمي سبحاني ص146
