یکی دیگر از گام های پیشبرد سبک زندگی اسلامی رعایت وظایف و حقوق در زندگی فردی و اجتماعی است و این مهم در زندگی خانوادگی فرد که خانواده به عنوان مهم ترین رکن جامعه است تاثیر شایانی دارد .

در زندگی زناشویی، دو واژه «وظیفه» و «حق» کاربرد فراوانی دارد. «وظیفه» به معنای کار و خدمتی است که شخص آن را در برابر حق دیگری انجام داده و آن را برخود لازم می داند. «حق» معانی مختلفی دارد؛ ولی وقتی در برابر «وظیفه» قرار گیرد، به معنای یک نوع بهره و نصیب است. این دو با یکدیگر آمیختگی دارد؛ هر جا وظیفه هست، در مقابلش حق نیز قرار دارد؛ چنان که هر جا برای کسی حقی قرار داده شده؛ در برابر آن وظیفه ای نیز بر عهده او وجود دارد. زن و شوهر نسبت به همدیگر وظایفی دارند و بر همین اساس دارای حقوقی هستند. اگر هر دو به وظایف خویش عمل کنند و به حقوق خود دست یازند؛ زندگی توأم با شادکامی و عدالت خواهند داشت. این حقوق بر دو نوع است:

حقوق واجب و قانونی،
حقوق مستحب و اخلاقی.
«حقوق قانونی»، حقوقی است که اگر هر یک از طرفین رعایت نکنند، طرف دیگر می تواند به دادگاه مراجعه و از او باز خواست کند. این نوع حقوق، اساس زندگی زناشویی است. «حقوق اخلاقی»، حقوقی است که هر یک از زن و شوهر، به حکم اخلاق و فرهنگ اسلامی، ملزم به رعایت آنها هستند و اگر سرپیچی کنند، طرف مقابل نمی تواند بر اساس قانون او را ملزم کند؛ ولی خوشی و شیرینی زندگی از بین می رود. البته زن و شوهر می توانند در عقد ازدواج، با قرار دادن شرایطی، حقی را که بر عهده دیگری است، ساقط و یا حقّ دیگری را ایجاد کنند. [۱]
تذکر:
۱. قطار شادی در خانواده روي ریل اخلاق حركت مي كند.
۲. درست است که زن و شوهر حقوق قانونی نسبت به هم دارند ولی این حداقل های یک زندگی انسانی و روابط حسنه است. نباید این حقوق را به رخ هم کشید و البته نباید از زیر وظائف و مسئولیت ها فرار کرد.
۳. اگر زندگی به جایی برسد که زن و شوهر حقوق قانونی خود را به رخ هم بکشند زندگی ترد و شکننده می شود ولی اگر حقوق مستحب اخلاقی رعایت شود زندگی شاداب و خرم و انعطاف پذیر می شود.

1 . سیدمجتبی حسینی، احکام روابط زن و شوهر، ص۵۶٫