در خصوص تاريخ شهادت امام حسن مجتبي اختلاف نظر مي باشد نظر صحیح کدام است؟
در وقوع شهادت سبط اكبر پيامبر«صلي الله عليه و آله»، امام مجتبي«ع» در ماه صفر بين علماي شيعه اختلافي نيست. گرچه عده اي از اهل سنت آن را به نحو اختلاف در ماه ربيع الاول دانسته اند ، لكن در ميان علماي شيعه سه قول وجود دارد:
قول اول: روز آخر ماه صفر كه قائل آن شيخ كليني مي باشد و لازم به ذكر است كه اين قول را تنها ايشان ذكر كرده و قولي منفرد است كه با تمام وجاهت و بزرگي وي هيچ يك از علماي شيعه تا اين زمان از او تبعيت ننموده اند.
قول دوم: روز بيست و هشتم ماه صفر كه اولين قائل آن شيخ مفيددر كتاب (مسارّ الشيعه) مي باشد در حالي كه خود شيخ در كتاب ديگرش (الارشاد)از ذكر روز شهادت ساكت مانده است و تنها ذكر ماه صفر را دارد و ديگر اينكه شيخ طوسي در كتاب (تهذيب الاحكام) با توجه به اينكه شيخ كليني و شيخ مفيددر شمار مشيخه او قرار داشته اند و از آنان روايت مي كند، تنها از كلام شيخ مفيددر كتاب (الارشاد) تبعيّت كرده است و از عدم التزام و تعيين نكردن او بر روز خاص در ماه صفر مي توان استفاده نمود كه كلام شيوخ خود در بيست و هشتم و آخر صفر را نپذيرفته است.

البته لازم به ذكر است كه قول بيست و هشتم صفر از سوي برخي مثل شيخ طبرسي و ابن شهرآشوب مازندراني تبعيّت و موافقت شده است، لكن پس از قرن ششم تا اين زمان قائلي ندارد.
قول سوم: روز هفتم ماه صفر مي باشد كه از چند جهت حائز اهميت است؛
جهت يكم: از جهت قائلين به آن، در كمّ و كيف نسبت به قائلين دو قول مذكور برتري دارد. بگونه اي كه اولاًروز آن از ايام هفته در اين قول به پنج شنبه ذكر شده است و ثانياًاز جهت تعداد قائلين بيشتر است و اين قول از زمان امام كاظم«ع» و از سوي قاسم بن ابراهيم الرسّي «البرسي» 169-246 ه ق عنوان شده است.
نجاشي رجالي بزرگ در مورد قاسم بن ابراهيم اينگونه مي نويسد: «قاسم پسر ابراهيم طباطبا پسر اسماعيل پسر ابراهيم پسر حسن مثنّي پسر امام مجتبي«»است. او صاحب كتاب (تثبيت الامامه) مي باشد كه از امام صادق«» با واسطه و از امام كاظم«» بدون واسطه روايت مي كند»
از اين روايت قاسم بن ابراهيم كه دليل سابق و مقدم بر دليل دو قول ديگر است، بزرگاني از فقهاء همچون شهيد اول در (الدروس)، كفعمي در (المصباح)، والد شيخ بهائي در (وصول الاخبار الي اصول الاخبار)، شيخ بهائي در (توضيح المقاصد)، علامه مجلسي در (بحار الانوار)، شيخ عبدالله بحراني در (عوالم العلوم)، شيخ محمد حسن نجفي در (جواهر الكلام)، شيخ جعفر كاشف الغطاء در )كشف الغطاء) و شيخ عباس قمي در (انوار البهيّه) «قدس سرهم» پس از قرن هفتم تا زمان حاضر تبعيت نموده اند.
به طوري كه محقق بزرگ شيخ عباس قمي«قدس سره»پس از تحقيق در اقوال، قول هفتم صفر را اختيار كرده و دو قول ديگر را ضعيف شمرده است.

جهت دوم: سيره علمي علما و متشرعه و سنت عملي ايشان در روز هفتم ماه صفر در كليه بلاد شيعه بر اقامه ي عزا بوده و مي باشد. خصوصا اين سنت در نجف اشرف و حوزه علميه قم كه پس از ورود آيت الله موسس، حاج شيخ عبدالكريم حائريبه قم و تاسيس حوزه، دستور به تعطيلي بازار، حوزه علميه و اقامه عزا نمودند؛ و پس از ايشان تحفّظ اين سنت سيره ي بزرگاني همچون آيات عظام بروجردي و گلپايگاني«قدس سرهما» -كه هر كدام در زمان خود مسئوليت حوزه را به عهده داشته اند،- بوده است.
نيز مراجع فعلي حوزه علميه قم بر تبعيت از سنت علماي سلف خصوصاً حاج شيخ عبدالكريم حائري«قدس سره»تأكيد نموده و بر اقامه ي عزا در اين روز و حركت دسته هاي عزاداري به عنوان روز شهادت امام حسن مجتبي«ع» در هفتم صفر اتفاق نموده اند؛ و در اين روز دروس سطوح عالي حوزه تعطيل مي گردد.
http://www.ahlebayt.porsemani.ir/content/