امتیاز مالی
آیا امام حسن مجتبی (ع) برای صلح با معاویه پول طلب نموده بود و امتیاز مالی درخواست کرد؟
در منابع تاریخی و حدیثی آمده است که در عهدنامه صلح امام حسن (ع) به چند مسئله مالی توجه شده است:
1. مبلغ پنج میلیون درهم که در بیت المال کوفه موجود است، از تسلیم به حکومت معاویه مستثنا است و باید زیر نظر امام مجتبی(ع) مصرف شود.
2.معاویه باید در تعیین مقرری و بذل مال، بنی هاشم را بر بنی امیه ترجیح دهد.
3.باید معاویه از خراج «دارابگرد»،مبلغ یک میلیون درهم در میان بازماندگان شهدای جنگ جمل و صفین که در رکاب امیرالمؤمنین علی (ع) کشته شدند تقسیم کند.
درباره علت درج این امتیازات مالی در صلح نامه می توان گفت:
الف. از آن جا که شهر «دارابگرد» بدون جنگ تسلیم ارتش اسلام شد و مردم آن با مسلمانان پیمان صلح بستند، خراج آن طبق قوانین اسلام، اختصاص به پیامبر اسلام و خاندان آن حضرت و یتیمان و تهیدستان و درماندگانِ راه دارد؛ از این رو امام مجتبی (ع) شرط کرد که خراج این شهر به بازماندگان شهدای جنگ جمل و صفین پرداخت شود؛ زیرا درآمد آن جا به خود آن حضرت تعلق داشت. به علاوه؛ بازماندگان نیازمند شهیدان این دو جنگ که بی سرپرست بودند، یکی از موارد مصرف این خراج به شمار می رفتند.
ب. امام مجتبی (ع) بر اساس شیوه عقلانی خواستند هدف های عالی خود را - بدون در نظر داشتن نفع شخصی - تا آن جا که مقدور است به طور نسبی تأمین نمایند؛ از این رو؛ هنگامی که ناگزیر شد با معاویه کنار آید، حکومت را با این شرط به وی واگذار کرد که در اداره امور جامعه اسلامی براساس قوانین قرآن، و طبق روش پیامبر رفتار نماید. بدیهی است هرچه که تا حدودی کنترل کننده معاویه بود، می توانست در کاهش ضرر و زیان به گروه حق تأثیرگذار باشد.
آنچه مسلم است اینکه امام حسن(ع) از این امتیاز برای خود چیزی نمی خواست و زندگی زاهدانه حضرت و سیره کریمانه ایشان که دو یا سه بار اموال خود را با فقراء تقسیم نمود، شاهد این مطلب است.
